Estetik-protetik diş hekimliği, diş ve diş etleri üzerinde yapılan çeşitli işlemlerle hastaların sağlıklı ve estetik bir gülüşe kavuşmasını sağlarken, kaybedilmiş fonksiyonların iyileştirilmesine de katkıda bulunur. Bu kapsamda, diş çürükleri, aşınmış dişler, renklenmiş dişler (beyazlatma), hassas dişler, aralıklı dişler (diestema), travmaya uğramış dişler, kırık dişler, şekil, doku ve form bozuklukları ile hafif çapraşıklıkların tedavisi gerçekleştirilir.
Bu tedavilerde kompozit beyaz dolgular (bonding uygulamaları), porselen dolgular (inley-onley), fiber uygulamaları, beyazlatma yöntemleri, lazer teknolojisi ve lamina uygulamaları kullanılmaktadır.
Çürük, aşınmış veya kırılmış dişlerin restorasyonunda kompozit (beyaz) dolgu ile dişlerin rengi, boyutu ve formu değiştirilerek estetik bir görünüm sağlanır. Bonding uygulamaları, diş dokusunda minimal madde kaybı oluşturduğundan, diş dostu işlemler olarak da adlandırılabilir. Kullanılan kompozit dolgu materyalleri düşük maliyetli olup geniş renk seçenekleri sunduğundan hastalar için memnuniyet verici sonuçlar elde edilmektedir.
Diş estetiğinde doğanın altın oran kuralı göz önünde bulundurularak, gülümseme sırasında dişlerin belirli oranlarda görünmesi sağlanır. Estetik dolgu uygulamalarında bu oranlar dikkate alınarak dişler üzerinde minimal işlemler yapılır ve özel kompozit materyalleri kullanılarak restorasyon gerçekleştirilir.
Estetik kompozit dolguların en büyük avantajları arasında farklı renk seçenekleri ve şeffaf yapıları ile estetik açıdan tatmin edici olmaları yer alır. Ayrıca, düşük maliyetli olmaları ve gerektiğinde aynı dişe yeniden uygulanabilmesi nedeniyle hastalar tarafından sıklıkla tercih edilir.
Büyük diş dokusu kayıplarında hem estetik hem de çiğneme kuvvetlerine karşı dayanıklılığı artırmak amacıyla kişiye özel üretilen tam porselen dolgular kullanılmaktadır. Genellikle arka dişlerde tercih edilen bu dolgu türü, dişin çiğneme yüzeyindeki tepelerin iç kısmına uygulanan porselen inley dolgu veya tepeleri de içine alan porselen onley dolgu olarak ikiye ayrılır.
Porselen inley-onley dolgular iki seansta uygulanır. İlk seansta, dişte bulunan çürük temizlenerek dolgu için özel bir kavite hazırlanır. Daha sonra diş hekimi tarafından dişten ölçü alınarak uygun renk skalası seçilir ve laboratuvara gönderilir. Laboratuvarda hazırlanan porselen dolgu, ikinci seansta tükürükten izole edilen dişe özel materyallerle yapıştırılarak işlem tamamlanır.
Bu dolgular özellikle kanal tedavisi görmüş, su kaybına uğrayarak kırılgan hale gelmiş dişlerde, diş bütünlüğünü korumak adına porselen kronlara alternatif olarak kullanılmaktadır. Ayrıca, büyük madde kaybı olan dişlerde hem estetik hem de ideal diş kontağı ilişkisini sağlamak için kompozit dolguların alternatifi olarak tercih edilmektedir. Bunun yanı sıra, fazla aşınmış dişlerde dikey boyut artırımı amacıyla da kullanılabilir.
Porselen inley-onley dolgular, kompozit dolgulara kıyasla renklenme yapmadıkları için daha estetiktir. Ayrıca, laboratuvar ortamında özel olarak hazırlandıkları için kenar uyumları daha başarılıdır. Büyük restorasyonlarda uzun ömürlü ve dayanıklı bir çözüm sunarken, kenar uyumunun iyi olması sayesinde diş ve dolgu birleşim alanlarında sızıntı riskini minimize ederek çürük oluşumunu önler. Bu özellikleriyle estetik-protetik tedaviler arasında önemli bir yer tutmaktadır.